Rau ngót thuộc dạng cây bụi, có thể cao đến 2 m, phần thân khi già cứng chuyển màu nâu. Lá cây rau ngót hình bầu dục, mọc so le; sắc lá màu lục thẫm. Khi hái ăn, thường chọn lá non. Vị rau tương tự như măng tây.
Ẩm thực Việt Nam dùng rau ngót nấu canh với thịt băm, hoặc có khi chỉ nấu suông vì rau có sẵn vị ngọt.Theo Đông y, lá rau ngót có vị bùi ngọt, tính mát, rễ vị hơi ngăm đắng. Cả lá và rễ đều có tác dụng mát huyết, hoạt huyết, lợi tiểu, giải độc. Lá rau ngót chữa ban sởi, ho, viêm phổi, sốt cao, đái rắt, tiêu độc. Rễ còn có tác dụng lợi tiểu, thông huyết, kích thích tử cung co bóp. Khi dùng làm thuốc thường chọn những cây sống 2 năm trở lên.
Cây rau ngót có kỹ thuật trồng cây khá đơn giản, thích hợp trên nhiều vùng đất, trừ đất nhiều phèn và mặn. Cây phát triển tốt nhất là trồng trên đất thịt nhiều bùn, thoát nước tốt. Rau ngót còn gọi là rau bồ ngót, bù ngót, mì chính. Tên khoa học: Sauropus Androgynus, thuộc họ: Thầu dầu Euphorbyaceae.
Đây là thực vật thuộc cây thân gỗ, mọc thẳng đứng, phân nhiều cành. Cây cao khoảng 1,5 m, có khi lên đến 2 m. Lá mọc cách, phiến lá hình bầu dục, màu xanh đậm. Hoaót rau ngót đơn tính, hình sim; quả hình tròn giống như quả cà nhưng nhỏ hơn. Rau ngót là cây có nhiều chất bổ, lành tính, đặc biệt cho nhiều Vitamin A, C.
Người trồng có thể trồng cây bồ ngót từ hạt nhưng tỉ lệ nẩy mầm của hạt thường rất thấp và thời gian cây cho thu hoạch lâu. Chính vì vậy, trồng bằng cách giâm cành là biện pháp được sử dụng nhiều nhất.
Chuẩn bị trồng rau ngót trong thùng xốp
Để trồng rau thì trước hết phải chuẩn bị phân bón, đất đai và những dụng cụ trồng
Thùng xốp: Thùng xốp bạn có thể tân dụng những hộp xốp của nhà mình, xin hàng xóm, tốt hơn nữa là bạn có thể mua tại các cửa hàng. Sau khi mua về, nên khoét lỗ dưới đáy để thoát nước.
Đất dinh dưỡng: Đất Tribat, giá thể nền hữu cơ, hoặc hỗn hợp đất phù sa và phân trùn quế. Chuẩn bị giá thể hữu cơ: Trộn hỗn hợp đất phù sa và phân trùn theo tỷ lệ 50% đất phù sa + 50% phân trùn (hoặc 50% đất Tribat, giá thể nền hữu cơ). Đổ hỗn hợp đất phù sa và phân trùn vào chậu trồng rau cách miệng chậu 2cm.
Phân bón: Vì chúng mình đang muốn trồng rau sạch theo kiểu canh tác hữu cơ nên tốt nhất chỉ nên chuẩn bị những loại phân hữu cơ đã được ủ hoai. Bạn có thể mua phân chuồng đã ủ hoai tại các vùng quê chuyển lên hoặc cũng có thể tự ủ phân hữu cơ từ rác thải tại nhà.
Dụng cụ làm cỏ, thùng tưới nước có vòi hoa sen.
Cách trồng rau ngót trong thùng xốp
Thời vụ của rau ngót
Loài thực vật này có thể trồng quanh năm, tốt nhất là đầu mùa mưa. Khoảng cách trồng như sau: hàng cách hàng 50 – 60 cm, cây cách cây 25 – 30 cm, mỗi hốc có thể trồng 2 cây.
Giâm cành
Trên những cây bồ ngót sinh trưởng mạnh (cây khoảng 6 – 8 tuổi sau khi trồng), không sâu bệnh hại, người dân nên chọn những cành khoẻ, cành bánh tẻ (không già, không non) – cành vừa hoá nâu, sau đó cắt từng khoảng dài 20 cm để làm giống cho vụ sau. Bằng cách như sau:
Chuẩn bị trấu để làm liếp giâm cành (trấu đã được ủ hoai). Tuỳ theo kích thước vườn: chiều rộng khoảng 1 – 1.2 m; chiều cao mặt liếp khoảng 10 cm.
Bước 3: Nhúng vào dung dịch NAA (kích thích ra rễ) đã pha sẵn nồng độ.
Bước 4: Ghim cây giống lên liếp đã chuẩn bị, độ nghiêng của cây so với mặt liếp khoảng 45độ.
Bước 5: Sau khi ghim khoảng 20 – 25 ngày, cây ra rễ và có thể đem ra ruộng (vườn) trồng, tưới nuớc để giữ ẩm.
Chăm sóc
Tưới nước: là bước quan trọng đầu tiên để cung cấp độ ẩm cho cây phát triển nhanh. Nên tưới nước thường xuyên, nhất là vào những ngày trời nắng thì nên tưới 2 lần sáng và chiều nhé.
Bón phân: (tính cho 1.000 m2) cho rau
Phân bón lót bao gồm: 1,5 – 2 tấn phân chuồng hoai mục, Super lân: 10 – 15 kg, Kali: 3 – 4 kg. Phân bón thúc có thể chia làm 2 lần bón, sử dụng phân Urê khoảng 5kg/lần (1 tháng sau trồng) và lần 2 sau đó khoảng 20 – 25 ngày. Trong thời gian đó, người trồng có thể kết hợp sử dụng thêm phân bón lá để bổ sung thêm vi lượng cho cây.
Do cây rau ngót thu hoạch liên tục nên sau mỗi lần thu hoạch, người dân chỉ cần bón cho cây 1 lần phân và khoảng 6 tháng nên bón thêm phân hữu cơ cho cây. Hai năm sau, bà con nên trồng lại cây mới.
Tỉa cành, làm cỏ: Người trồng cần vệ sinh vườn, tránh cỏ cạnh tranh dinh dưỡng với cây, hạn chế sâu bệnh hại. Việc tưới nước nên tiến hành 1 ngày/lần vào những ngày bình thường. Trong quá trình thu hoạch, cây nên được kết hợp với cắt tỉa, tạo cây có bộ khung tán đẹp, vườn thông thoáng.
Phòng trừ sâu bệnh: Cây rau ngót tương đối ít bị sâu bệnh hại tấn công. Nếu có thì các đối tượng sâu bệnh hại trên cây chủ yếu như: sâu cuốn lá, sâu xanh. Cách khắc phục là sử dụng các loại thuốc vi sinh Biocin luân phiên với thuốc Sherpa, Sherzol, SecSaigon.
Thu hoạch
Bằng cách cắt cành hoặc hái lá. Sau khi trồng khoảng 2 tháng thì chúng ta có thể thu hoạch đợt đầu. Các đợt tiếp theo sau khoảng 25 – 30 ngày.
Sau đó bạn có thể chọn những loại cây tốt, không sâu bệnh, tiếp tục chăm sóc để làm giống giâm cành cho vụ tiếp theo.
