Bí đao hay bí phấn hoặc bí trắng, danh pháp hai phần: Benincasa hispida, là loài thực vật thuộc họ Bầu bí dạng dây leo, trái ăn được, thường dùng nấu lên như một loại rau.
Bản địa của bí đao là vùng Đông Nam Á nhưng nay phổ biến trồng khắp từ Nam Á sang Đông Á. Cây bí đao cần sức nóng mới mọc nhưng trái của nó thì chịu được nhiệt độ thấp, có thể để qua mùa đông mà không hư mặc dù dây bí đao chỉ mọc năm một, đến đông thì tàn. Lá bí đao xòe, hình bầu có lông giáp, bề ngang 10–20 cm. Hoa bí đao sắc vàng, mọc đơn.
Khi còn non, quả bí đao màu xanh lục có lông tơ. Với thời gian quả ngả màu nhạt dần, lốm đốm “sao” trắng và thêm lớp phấn như sáp. Quả bí đao già có thể dài đến 2 m, hình trụ, trong có nhiều hạt dáng dẹp. Bí đao thường trồng bằng giàn nhưng cũng có thể để bò trên mặt đất như dưa.
Là loại quả quen thuộc” “Bầu ơi thương lấy bí cùng/ Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”, có mặt trong bữa cơm của mỗi gia đình Việt và cũng là loại cây dễ sống dễ trồng nên rất nhiều người, nhất là người dân thành thị thường tự trồng bí đao trong thùng xốp tại nhà để đảm bảo sức khỏe. Tuy vậy, nhưng nếu không theo đúng kỹ thuật thì rất dễ mất ăn đó nhá. Nếu chưa biết gì, các mẹ nên tham khảo các bước dưới đây nhé:
Chuẩn bị trồng bí đao trong thùng xốp trên sân thượng
Để trồng rau thì trước hết phải chuẩn bị phân bón, đất đai và những dụng cụ trồng
Thùng xốp: Thùng xốp bạn có thể tân dụng những hộp xốp của nhà mình, xin hàng xóm, tốt hơn nữa là bạn có thể mua tại các cửa hàng. Sau khi mua về, nên khoét lỗ dưới đáy để thoát nước.
Đất dinh dưỡng: Đất Tribat, giá thể nền hữu cơ, hoặc hỗn hợp đất phù sa và phân trùn quế. Chuẩn bị giá thể hữu cơ: Trộn hỗn hợp đất phù sa và phân trùn theo tỷ lệ 50% đất phù sa + 50% phân trùn (hoặc 50% đất Tribat, giá thể nền hữu cơ). Đổ hỗn hợp đất phù sa và phân trùn vào chậu trồng rau cách miệng chậu 2cm.
Phân bón: Vì chúng mình đang muốn trồng rau sạch theo kiểu canh tác hữu cơ nên tốt nhất chỉ nên chuẩn bị những loại phân hữu cơ đã được ủ hoai. Bạn có thể mua phân chuồng đã ủ hoai tại các vùng quê chuyển lên hoặc cũng có thể tự ủ phân hữu cơ từ rác thải tại nhà.
Dụng cụ làm cỏ, thùng tưới nước có vòi hoa sen.
Cách trồng bí đao trong thùng xốp trên sân thượng
Gieo hạt
Trước khi gieo hạt thì phải ngâm ủ. Hạt giống ngâm vào nước có nhiệt độ khoảng 54 độ C trong 2-3 giờ. Sau đó rửa sạch nhớt trên vỏ hạt, để ráo. Cho vào khăn vải ẩm bọc lại ủ hạt, nếu trời lạnh có thể để dưới bóng đèn vàng cho hạt mau mọc.
Hằng ngày thăm xem bọc vải có đủ ẩm không, nếu khô thì rưới nước vào nhưng tránh quá ẩm, hạt sẽ khó mọc. Khoảng 2 ngày, hạt bí đao sẽ lú rễ mầm thì đem gieo ngay, nếu để rễ dài đem gieo rễ sẽ bị gẫy.
Sau khi hạt nứt nhanh thì tiến hành ươm hạt vào bầu, chậu hoặc thùng xốp. Phủ một lớp đất mỏng và tiến hành tưới nước bằng vòi phun nhẹ.
Hạt có thể gieo trực tiếp xuống đất, rồi phủ đất có trộn phân chuồng. Tuy nhiên, ngâm ủ hạt trước khi gieo thì tỷ lệ nảy mầm sẽ cao hơn.
Cấy cây con
Khi cây con ra được 1-2 lá thật thì tiết hành cấy cây con. Sau khi cấy che phủ chừng 5 ngày để cây con không bị cháy lá. Tưới nước thường xuyên cho cây.
Chăm sóc
Tưới nước: ngày 2 lần vào buổi sáng và chiều tối để cây phát triển tốt hơn.
Bón phân: Khi cây con ra được 3-4 lá thật thì tiến hành bón thúc cho cây bằng phân bò, phân trùn quế, phân gà, phân dê hoặc phân hữu cơ. Cứ 15-20 ngày lại tiến hành bón đợt tiếp theo.
Làm cỏ: Ở thời kỳ cây con có 3-4 lá đến 7-8 lá thật thì vun xới cho cây.
Làm giàn: Khi cây bắt đầu xuất hiện tua cuốn thì làm giàn cho bí leo. Giàn có thể làm bằng tre hoặc lưới.
Tỉa cành: tỉa nhánh gốc và nhánh nhỏ, lá già, sâu bệnh giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi trái.
Thu hoạch
Sau khoảng 50-60 ngày sau khi gieo là có thể thu hoạch bí. Khi quả 50 – 60 ngày tuổi trở đi là người trồng có thể thu làm bí rau rất tốt. Nếu tiêu thụ bí già hoặc để bảo quản thì khi quả xuất hiện phân trắng, người dân nên cắt vào buổi sáng, để cả cuống, xếp cẩn thận nơi thoáng mát có thể bảo quản quả 1 – 2 tháng.
Một số lưu ý khi trồng bí đao trong thùng xốp:
- Là một loại cây ưa nước nhưng bí đao lại không chịu được tình trạng ngập úng, chính vì vậy, khi trồng bí đao trong thùng xốp bạn không nên bỏ qua bước làm hệ thống thoát nước cho cây.
- Khi cây bí đao bị bệnh, bạn không nên vội vàng sử dụng thuốc trừ sâu để chữa bệnh cho cây bởi, trong thuốc trừ sâu có những thành phần hóa học có thể ngấm vào quả gây ảnh hưởng tới môi trường sống và sức khỏe của người sử dụng. Thay vào đó, bạn có thể sử dụng thiên địch hoặc các loại thuốc, biện pháp sinh học.
- Tùy vào diện tích đất trồng mà bạn làm giàn cho hợp lý. Tuy nhiên, không nên làm giàn quá nhỏ sẽ kìm hãm sự phát triển của cây. Bạn hãy lựa chọn và làm giàn hợp lý để mang lại năng suất cho cây trồng.
